Dikotter Frank Wielki głód

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Historycy wykazali jednak, żew wielu innych biednych patriarchalnych społeczeństwachkobiety nie umierały w dużo większej liczbie niż mężczyzni,choć dokładność danych dotyczących śmiertelności mogła byćbardzo problematyczna.Podczas głodu w Bengalu śmiertelnośćwśród mężczyzn była nawet wyższa niż śmiertelność wśród ko-biet, co doprowadziło historyczkę Michelle McAlpin do stwier-dzenia, że być może kobiety lepiej niż mężczyzni znoszą trudyokresu głodu 28.Jak widzieliśmy w poprzednich rozdziałach,kobiety doskonale potrafiły wypracować codzienne strategieprzetrwania, od zbierania w lesie i przygotowywania zastęp-czych produktów spożywczych po handel na czarnym rynku.W ostatecznym rozrachunku największymi ofiarami głodu oka-zali się najmłodsi i najstarsi.Rozdział 30StarsiW Chinach życie na wsi zawsze było trudne; jeszcze przed prze-jęciem władzy przez komunistów surowe przestrzeganie tra-dycyjnych pojęć synowskiego oddania wykraczało poza możli-wości wszystkich z wyjątkiem najzamożniejszych gospodarstwdomowych.Ograniczenia w szacunku dla starszych w tradycyj-nym społeczeństwie odzwierciedla przysłowie: Choćby czło-wiek miał dziewięciu synów i dwudziestu trzech wnuków, i taksam sobie będzie musiał wykopać grób �.Nawet jeśli dzieci za-pewniały gros dochodów rodziny, starsi najczęściej polegalina własnej pracy, by zarabiać na skromne życie.I choć z pode-szłym wiekiem wiązał się pewien prestiż, w społeczeństwie takmocno podkreślającym zdolność zarabiania wiele osób musia-ło odczuć, że wejście w starość oznacza jednak spadek szacun-ku.Jak wszędzie indziej starzy ludzie obawiali się samotności,ubóstwa i porzucenia; szczególnie dotyczyło to tych, którzy bylibardziej od innych bezbronni, bo pozbawieni rodziny.Mimo tow większości przypadków przed 1949 rokiem mogli liczyć najakąś opiekę i godność: sam fakt długiego życia budził respekt.Jednak już w okresie Wielkiej Proletariackiej RewolucjiKulturalnej wydawał się obowiązywać inny zestaw wartości;uczniowie torturowali nauczycieli, a Czerwona Gwardia ata-kowała starców.Kiedy wywrócono na nice ten świat wartości374moralnych? Samą partię przenikał duch przemocy, umacnianyprzez kilkadziesiąt lat brutalnej walki i nieustannych czystek,ale prawdziwym punktem zwrotnym okazał się Wielki Skok Na-przód.Jak uskarżali się wieśniacy z Machengu, komuny ludowesprawiły, że dzieci pozostawały bez matek, kobiety bez mężów,a starcy bez krewnych�: zastąpienie rodziny państwem znisz-czyło więzy rodzinne.Jak gdyby tego nie było dość, po kolek-tywizacji nadeszła udręka głodu.Gdy głód zapanował nad jużnaruszoną strukturą społeczną, spójność rodziny osłabła jesz-cze bardziej.Głód wystawiał wszystkie więzy na ciężką próbę.Szczególnie ponura perspektywa stała przed starszymi ludz-mi niemającymi rodziny.Tradycyjnie wiele osób w tej sytuacjistarało się wstąpić do klasztoru, inni natomiast nawiązywalifikcyjne więzi z dziećmi adoptowanymi.Kolektywizacja zmiotławszystkie te wielowiekowe zwyczaje.W lecie 1958 roku wewsiach w rolniczych regionach Chin pojawiły się domy opiekidla bezdzietnych starców; w kulminacyjnym okresie WielkiegoSkoku podobno istniało ich ponad sto tysięcy�.Kwitły nadużycia.Starców czasami bito, okradano nawettych, którzy niewiele posiadali, innym narzucano głodową dietę.W Tongzhou pod Pekinem dyrektor domu starców systematycz-nie kradł przeznaczone dla podopiecznych żywność i ubrania,skazując pensjonariuszy na zimę bez ogrzewania i ocieplanychkurtek.Większość zmarła, gdy tylko nadeszły mrozy, ale ichciała leżały niepochowane przez tydzień4.Dalej na południe,w powiecie Qionghai w Guangdongu, mężczyzn wysłano dorobót budowlanych przy odległym przedsięwzięciu irygacyj-nym, a pozostałych mieszkańców zmuszono do pracy w ichzastępstwie.Starcy pracowali dzień i noc; pewien siedemdzie-sięciolatek nie spał przez dziesięć dni.Co dziesiąty mieszkaniecwsi zmarł w zimie 1958/1959; w większości byli to dzieci i starcyz domów opieki5.W powiecie Chongqing w Syczuanie dyrek-tor jednego z domów kazał pensjonariuszom pracować przez375dziewięć godzin dziennie, a następnie przez dwie godziny sięuczyć.W innym przypadku starcy musieli pracować całą noc,zgodnie z wymogami militaryzacji. Wałkoni związywanoi bito lub pozbawiano jedzenia.Także w Hunanie powszechnieich krępowano i bito6.W Chengdu musieli zimą spać na kle-pisku; nie mieli koców, ocieplanych ubrań, nakryć głowy anibutów7.W Hengyangu w Hunanie kierownictwo domu opiekizabierało lekarstwa, jaja i mięso zarezerwowane dla starców.Kucharz ujął to krótko: W jakim celu mielibyśmy was karmić?Jeśli nakarmimy świnie, przynajmniej będziemy mieli mięso!.Pod koniec okresu głodu w całej prowincji w istniejących jeszczesiedmiu domach przeżyło zaledwie 1058 pensjonariuszy8.Wiele domów starców zamknięto niemal natychmiast pootwarciu; nękały je te same systemowe problemy finansowaniai korupcja, które występowały w przedszkolach.Bezdzietnistarcy, pozostawieni na łasce kolektywów, już na przełomie1958 i 1959 roku musieli walczyć o przeżycie.Egzystencja pozadomami opieki nie była jednak lepsza; tak samo jak dzieciomstawiano dorosłe wymagania, tak i starzy ludzie musieli udo-wodnić swoją wartość dla kolektywu, ponieważ porcje jedzeniaw stołówkach wydawano zależnie od punktów zgromadzonychza pracę.Głód nigdy nie wynikał wyłącznie z braku środków,ale nawet w większym stopniu z ich niewłaściwej dystry-bucji.Postawione wobec niedoborów zarówno siły roboczej,jak i żywności kierownictwo komun najczęściej postanawiałopołączyć jedno z drugim, tworząc układ, w którym niezdolni dowydajnej pracy zostawali powoli zagłodzeni na śmierć.Krótkomówiąc, starsi okazywali się zbędni.I tak samo jak dzieci su-rowo karano nawet za drobne wykroczenia, tak i starców pod-dano ostrym przepisom dyscypliny i karom, w których częstomusiała uczestniczyć rodzina.W powiecie Liuyang w Hunaniesiedemdziesięcioośmioletni mężczyzna uskarżający się na pra-cę w górach został aresztowany, a synowej kazano go uderzyć.376Gdy odmówiła, pobito ją do krwi, a potem kazano jej naplućna również skatowanego starca.Wkrótce umarł9 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki