[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z strony, gdzie Kościuszko przywodził, jenerał Dąbrowski tak doskonały plan wypędzeniaMoskali z Wilanowa ułożył, iż szczęśliwe to wypędzenie ich stamtąd patrzącym nam z Króli-kami zdawało się być popisową manewrą.Ciągle te boje przerywały ważne czyny i sprawy w mieście, Radzie Najwyższej i sądach.Przykładne ukaranie kilku pózniej podżegaczów pospólstwa nie podobało się zapaleńcomnaszym; Kołłątaj i Zajączek, zajedli na króla, w mniemaniu, że strącanie głów powiększaenergię, wyrzucali Naczelnikowi, że, nie domyślając się tego, staje się podstępnej łagodnościdworu narzędziem; by ich zatem ugłaskać, odmieniono sędziów kryminalnych, wybrano no-wych, dając im za prezesa samegoż generała Zajączka.Pierwszy ich wyrok był na biskupachełmskiego Skarszewskiego.Prałat ten, z niepospolitą zrodzony ambicją, darować nie mógłKołłątajowi, że za sejmu jeszcze konstytucyjnego wziął podkanclerstwo przed nim; osobistąwiedziony niechęcią, pierwszy przystąpił do Targowicy, nie tylko na Kołłątaju, na samejmszcząc się ojczyznie, obiema rękoma chwyciwszy się strony moskiewskiej, był jednym zbiskupów, którzy dali rozgrzeszenie sejmowi grodzieńskiemu od wykonanej konstytucji trze-ciego maja przysięgi; że Skarszewski brał pieniądze moskiewskie, nie znalazły się podobnoprzekonywające dowody, nie wiem, czy zemsta Kołłątaj a nie przyczyniła się do surowościwyroku.Jakkolwiek bądz, skazany dekretem Zajączka Skarszewski na szubienicę przeraziłdwór, duchowieństwo, wielu więcej może jak on poczuwających się do winy.Przyjechał więcdo obozu naszego nuncjusz apostolski Litta i w uczonej, długiej, patetycznej mowie prosiłNaczelnika o darowanie życia biskupowi.Kościuszko, z natury z ciężkością tłumaczący się,nigdy w życiu nie mówiący w publiczności, zmieszał się na perorę nuncjusza i zajękiwającsię, niezrozumiale mu odpowiedział.Nazajutrz dekret miał być podpisanym.Kościuszko całąnoc spać nie mógł; leżący w tymże namiocie obok niego widziałem, że się srogo pasował zsobą, nie chcąc atoli nigdy najmniejszego w decyzję jego wpływu, milczałem.Alić nadedniem:  Czy śpisz?  zapytał mnie. Nie śpię  odpowiedziałem. Cóż ja mam robić z tymSkarszewskim?  Co ci się zdaje najlepiej. Powiedz mi otwarcie swe zdanie. Powiem,jeśli tak rozkazujesz.Sądzę, że między Skarszewskim a Rzewuskim, Szczęsnym, Branickim,którzy z wojskiem moskiewskim najechali ojczyznę, między Massalskim, Kossakowskimi,Czetwertyńskim etc., co brali od nich pieniądze i za nie kraj swój przedali, wielka jest różni-ca; a jeśli jest różnica w występkach, jakże Skarszewski, mniej winny, ma jednej z nimi karzepodlegać.Nadto, czy powieszenie jego stanie się dla sprawy naszej pożytecznym, czy nam tododa żołnierza, pieniędzy, broni? Da tylko powód nieprzyjaciołom naszym do mieszaniaprzez te krwawe egzekucje sprawy naszej z sprawą jakobinów francuskich; czy nie lepiej by-łoby  przydałem  karę śmierci na wieczne przemienić więzienie?  Masz rację  zawołałNaczelnik i natychmiast zmianę dekretu tego podpisał.Posłany wyrok Kościuszki do War-szawy już zastał Skarszewskiego w kościele, gdzie mu zdejmowano poświęcenie biskupie.Rozgniewał się Zajączek, nie śmiał jednak wybuchnąć z popędliwością swoją.To ocalenieżycia Skarszewskiemu z końcem rewolucji powróciło go do biskupstwa.Za rządów atoli cno-tliwego króla saskiego nie wolno mu było znajdować się w Warszawie ni w senacie, nigdymu bowiem bogobojny pan ten nie mógł tego darować, że był jednym z tych, którzy sejmgrodzieński od przysięgi rozwiązywał.Za cara Aleksandra Skarszewski postąpił na prymaso-stwo: a co się tylko w krajach rewolucjom podległych zdarzać może, tenże Zajączek, co go naszubienicę sądził, siada koło niego u stołu carskiego, odwiedza go i przyjmuje u siebie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • swpc.opx.pl
  •