Zygmunt Miłkowskisylwetyemigracy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Napisał on sobie mowę pogrzebo-wą, na pamięć się jej nauczył i w momencie właśnie, gdy się do wygłoszenia jej gotowił, do-wiaduje się o cudownem do zdrowia przywróceniu Mierosławskiego.Wątpliwości nie ulega,ze mu tu przyjemności nie zrobiło.Nie okazał tego jednak po sobie: do Mierosławskiego po-szedł, uradowanie mu swoje z racyi wyzdrowienia jego z akcentem szczerości wypowiedział ina dowód, jakimby ciosem bolesnym dla Polski była takiego jak on człowieka strata, jakim byżalem i smutkiem wszystkich, co myślą i czują po polsku, śmierć Mierosławskiego przejęła:- Pozwól - rzekł - panie Ludwiku, że ci wygłoszę, co licznie na pogrzebie twoim zgroma-dzona płci obojej publiczność polska z ust moich by usłyszała.Z krzesła wstał, postawę odpowiednią wobec leżącego w łóżku rekonwalescenta przybrał iz całym szykiem krasomówczym nieboszczykowi niedoszłemu pogrzebową wydeklamowałmowę.Deklamacya do łez wzruszyła mówcę samego.Gdy skończył, pot z czoła i łzy z oczuobcierając, w te do Mierosławskiego przemówił słowa:- A co, panie Ludwiku!.Przekonałeś się, jak my wszyscy poważamy i kochamy ciebie.Wyrazy ostatnie miały specyalne znaczenie swoje.P.Franciszek do żadnego nie należalstronnictwa, przechylał się jednak do arystokracyi raczej niż do demokracyi, wystąpienie więcjego oznaczało, że cały ogół polski, bez różnicy przekonań, w wysokiej ma Mierosławskiegocenie.Tak było w rzeczy samej.Pojawienie się jego sprawiło w obozach wszystkich wrażenieogromne.Zaznaczył on wprawdzie wystąpienie swoje w sposób na uznanie nie koniecznie121zasługujący.Sposób ten atoli, wykazując ogromne w młodym człowieku zdolności pisarskie,świadczył o odwadze cywilnej.Zdolności pierwotnie zapowiadały się dopiero, zaznaczającsię fantazyą wyuzdaną, nie posiadającą jeszcze formy odpowiedniej.Fantazyą go porywała dotego stopnia, że się w niej czuć dawał aryostyzm.Bohaterowie i bohaterki poematów jegodopuszczają się czynów nadzwyczajnych.Maciej Szuja, bohater powieści poetycznej p.t., Szuja , syn żyda, którego nie wiedząc, żeto jego ojciec, sam w dniu wybuchu powstania listopadowego jako szpiega powiesił, po na-dokazywaniu w czasie wojny cudów waleczności, ginie, biorąc udział w rozruchach pary-skich, przywalony ogromnym krzyżem przewróconym od granatu w klasztorze Saint-Mery.Na zakończenie poeta daje epilog p.t. Sen.Jawi się stary, zgrzybiały, wynędzniony, ob-darty wędrowiec, powiadający o sobie: Ja trzystu potomstw jestem pośmiewiskiem , nazy-wający się Salathiel , będący żydem bodaj czy nie wiecznym tułaczem.Domaga się piekła, woli bowiem piekło niż niebo, w którem Bóg jest odwiecznym Bo-giem Torquemada.�w Salathiel, z urwanym stryczkiem na szyi , podrhodzi do szyldwa-chującego u wnijścia do piekła, w mundurze gwardyi narodowej francuskiej dyabła i wy-prasza u niego wskazanie ścieżki do siedliska prowadzącej.Zcieżką tą, w wąwozie się wijącą,schodzi, i niewidziany, jest świadkiem uczty danej przez dyabłów poetom i widzi przezszczelinę w drzwiach, pieczoną w kuchni dyabelskiej, na przerobionym z lancy ułańskiej pol-skiej rożnie, Katarzynę II.Z pobytu w piekle czytelnik niespodzianie dowiaduje się, ze Jędrna dyablica porodziłaSzuję i A ktoś jeszcze trzy słowa domieszał, pamiętasz synku, kiedyś papę wieszał.Dojść w poemacie tym sensu bardzo trudno.Ani to w nim ładu, ani składu, ani też stylo-wej i językowej poprawności.Mierosławski z tem łamał się jeszcze.Gładziej mu poszło wpoemacie %7łelazna Maryń a , który w roku następnym z druku wyszedł.W osnowie onego docelu szlachetnego prowadzą środki haniebne.Skutkiem zniesienia przez Aleksandra I wolno-mularstwa, nastąpiło w Królestwie retrospektywne przestępstwa tego przez w.ks.Pawłowiczaprześladowanie.Poemat rozpoczyna się badaniem przez komisyę śledczą nie nazwanego przez autora wiel-kiego pana, jednego z mistrzów.Sąd wojenny, mimo, że się on do winy nie przyznał, skazujego na dożywotnie w podziemiach Karmelitów więzienie i celem wydarcia starcowi potrzeb-nych rządowi dla prowadzenia prześladowań dalej wyznań, wnuka jego w sąsiedniej zamknąćkazał komórce, ażeby jęki smaganego rózgami ukochanego dziecka skazańca trapiły i do zło-żenia wyznań żądanych go zmusiły.Córką owego starca a matką jego wnuka, jest Maryna.W czasie, kiedy się sąd odbywał,bawiła ona zagranicą.Przyjechawszy po wydaniu wyroku okrutnego, udała się do W [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki