Helmold Kronika Slowian

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.�w atoli odzyskawszy wolność udał268się do króla Duńczyków Kanuta i pozostał u niego-266wiele dni i lat , zdobywając sobie sławę przewagamiwojennymi w Normandii i w Anglii.Dzięki temu teżspotkał go zaszczyt uzyskania ręki córy królewskiej269.20.O WIERZE GOTSZALKA270Po śmierci króla Kanuta powrócił Gotszalk do ziemiojców swoich, a zastawszy dziedzictwo zajęte przezjakichś władców, postanowił stoczyć o nie walkę;odniósłszy zwycięstwo odebrał w całości swe posiadłości271wraz z panowaniem.Równocześnie w celu zdobyciasobie sławy i zaszczytu u Boga skierował swe wysiłki kutemu, by skłonić ludy Słowian, które268Kanut Wielki, król Danii 1018-1035, Norwegu od 1028 i Angliiod 1016, syn Swena I Widłobrodego i Zwiętosławy córki księciapolskiego Mieszka I.Zob.G.L a b u d a, SSS II 369 - 370.269Por.Adam III 19 (18).Według Saxa Grammatyka (MGH SSXXIX 67, 71) była to Siritha lub Sygryda, córka króla duńskiegoSwena II Estridsena (1047-74 lub 76) Por.W.Dworzaczek,Genealogia, Warszawa 1959, tabl.38.270Por.Adam II 79 (75): post mottem Chnud regis et filiorum eius.Pominięcie owych synów" przez Helmolda doprowadziło Stoobado błędnego przekonania, że chodzi nie o Kanuta Wielkiego, któryzmarł w listopadzie 1035, lecz o Kanuta II (zm.8 VI 1042).PowrótGotszalka nastąpił w 1043 r.271W nowszej nauce państwo Gotszalka uchodzi za pierwszepaństwo wczesnofeudalne u Obodrytów.Por.V.D.K o-już zapomniały o przyjętym kiedyś chrześcijaństwie, doprzyjęcia łaski wiary i do troski o dobro kościoła.Iszczęściło się dzieło Boże w jego rękach 272 tak bardzo, żenieskończona mnogość pogan napłynęła do łaski chrztu.I273odbudował w całym kraju Wągrów, Połabian i274-Obodrytów zniszczone niegdyś kościoły, skierowanorównież do wszystkich krajów wołanie o kapłanów igłosicieli słowa Bożego, którzy mieli napoić umysłypogan nauką wiary świętej.Cieszyli się przeto wierni275 zewzrostu nowej winorośli, doszło też do tego, że krajepełne były kościołów, a kościoły kapłanów.Również Chyżanie, Czrezpienianie i wszelkie ludymieszkające wokół Piany przyjęły łaskę wiary świętej.Jest zaś Piana rzeką, u której ujścia leży miasto Dymin.Tak daleko sięgały niegdyś granice diecezjistarogardzkiej276.Wszystkie więc ludy słowiańskie, nadktórymi piecza należała do starogardzkiej276 katedry,trzymały się gorliwie wiary Chrystusowej dopóty, dopókiżył Gotszalk.Zaprawdę mąż ów o wielkiej pobożnościtaką pałał gorliwością względem Bo-r o l i u k, Gosudarstvo Bodrićej v pravlenie knjazja Gotsalka (1031-66), Sl.Occ.22(1962), s.165-196; R.Marciniak, Ustrój polityczny(por.przyp.35); W.Kowalenko, Gotszalk, SSS II 143.Co do akcjichrystianizacyjnej Gotszalka por.artykuł J.T.M i l i k a,Chrześcijaństwo w państwie Gotszalka, Antemurale 12 (1968), s.105 - 114.272I Ks.Machabejska 2, 47.273w głównych rękopisach brak et.274Główna część rozdziału została skomponowana częściowodosłownie, częściowo w parafrazie z Adama III 19 (18) -21 (20) ischol.70 (72).275U Adama (III 21 [20]) cieszył się arcybiskup.276Adam mówi (schol.70 [72] i IV 13) o metropolii hamburskiej.Widoczna tendencyjność Helmolda.skiej religii, że sam często wygłaszał w kościele do ludunauki kaznodziejskie; chciał mianowicie wyjaśnić wjęzyku słowiańskim te zagadnienia, które biskupi i kapłaniprzedstawiali w sposób niezrozumiały.Jest rzecząniewątpliwą, że w całej Słowiańszczyznie nie pojawiła sięnigdy osobistość potężniejsza i w równym stopniu gorliwaw wierze chrześcijańskiej.Zaprawdę, gdyby dane mu byłożyć dłużej, skłoniłby wszystkich pogan dochrześcijaństwa, skoro już prawie nawrócił jedną trzecią ztych, którzy pierwej za dziada jego, Mściwoja, powrócilido pogaństwa 277.Wówczas to powstały w poszczególnychmiastach zgromadzenia świętych mężów żyjących wedługreguły kanoniczej jak również zakony mnichów i mniszek;poświadczają to ci, którzy widzieli niektórych z nich w278Lubece, Starogardzie, Raciborzu , Aączynie279 i innychmiastach.W Mechlinie zaś, który jest sławnym miastemObodrytów, były podobno trzy zgromadzenia sług Bożych-274.21.O WALCE TOL%7łAN 280W owych dniach powstało wielkie poruszenie281 wewschodniej części krainy Słowian, toczących między sobąwojnę domową 282.277Mowa o rewolucji pogańskiej i interwencji wieleckiej uObodrytów skierowanej przeciw księciu Mściwojowi w 1018 r.278Obecnie Ratzeburg w kraju Połabian.279Obecnie Lenzen nad Aabą.280Tytuł nie usprawiedliwiony, bowiem Tolężanie byli tylkojednym z czterech plemion biorących udział w wojnie, jak to zresztąwynika z dalszego opowiadania.281Por.I ks.Machabejska 13, 44.282Wydarzenia te datuje się na 1057 r.Zob.W.Br�ske,283-Ci zaś, którzy nazywają się Lucicami albo Wieletami,składają się z czterech plemion.Z nich to, jak wiadomo,Chyżanie i Czrezpienianie mieszkają z tej strony Piany,Redarowie i Tolężanie z tamtej.Wśród nich powstałostry spór o hegemonię-283.Albowiem Redarowie iTolężanie z powodu znacznej starożytności swego miastajak i dla przesławnej świątyni, w której się pokazujewizerunek Radogosta, chcieli dzierżyć władzę naczelną,przypisując sobie szczególnie dostojne stanowisko,ponieważ odwiedzały ich często wszystkie ludysłowiańskie dla uzyskania odpowiedzi wyroczni iskładania corocznych ofiar.Natomiast Czrezpienianie iChyżanie nie chcieli im ulegać, owszem, postanowili285-nawet bronić swej wolności orężem284.Gdy więcwzburzenie z wolna przybierało na sile, doszło w końcu dowojny, w której po bardzo krwawych walkach Redarowie iTolężanie ponieśli klęskę.Wojnę wznawiano potem.Untersuchungen zur Geschichte des Lutizenbundes, M�nster-K�ln1955, s.78 - 81.283Por.Adam III 22(21), oraz Helmold c.1.284Według Adama :z Bremy Czrezpienianie walczyli w pojedynkęprzeciw trzem pozostałym plemionom Związku Wieleckiego.Czrezpienianie i Chyżanie z racji nadmorskiego położenia znaczniebardziej rozwinęli się gospodarczo niż konserwatywni Redarowie iTolężanie, stąd niespodziewanie silny opór.Zwycięstwo Redarówbyło zwycięstwem pyrrusowym; pokonane plemiona poddały sięksięciu Gotszalkowi i tym samym odpadły od Związku.Stanowiło todla niego ogromny cios, choć, jak zobaczymy, w 1066 r.Związekpotrafił jeszcze doprowadzić do nowej rewolucji pogańskiej u Obo-drytów.Zob.K.Wachowski, Słowiańszczyzna zachodnia s.146-7;W.Br�ske, o.c.285Adam, 1.c.drugi i trzeci raz, ale te same plemiona ponownie zostałystarte przez przeciwników -285.Legło wówczas po jednej idrugiej stronie tysiące ludzi, a zwycięzcami zostaliCzrezpienianie i Chyżanie, którym konieczność narzuciławojnę.Redarowie i Tolężanie walczący dla zdobyciasławy 286 ogromnie wstydzili się swego niepowodzenia, 287-przeto przywołali na pomoc najdzielniejszego królaDanii288 i saskiego księcia Bernarda, jak i księcia289obodryckiego Gotszalka, wszystkich z wojskiem.%7ływili też na własny koszt w ciągu sześciu tygodni 290 tę-287wielką armię [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki