Fredro Aleksander Trzy po trzy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.To ciągłe wyjaśnianie najdrobniejszych szczegółów, poprawianiesumienne siebie samego w najlichszym zboczeniu, cytowanie miejsca, dnia, godziny, osóbprzytomnych z odwołaniem zawsze do świadectwa: %7ływych przecie wszystko przeciągarzecz całą niezaprzeczonym pokostem prawdy.Dopiero gdy przyjdzie do samego jądraDziwnego wypadku i kiedy wszelkie prawdopodobieństwo ustaje, wtenczas gwar i śmiech.Każdy się śmieje, jakby mówił: Nie głupim, abym uwierzył.I im mocniejszy śmiech, tymmocniej objawia się to zadowolenie z swojej własnej przenikliwości.Niechby kto spróbowałpisać, słowo po słowie, co taki Krzyżanowski rozpowiada, i niechby komu potem odczytał, apewnie znalezliby obydwa, że słuchana z upodobaniem powieść jest tylko nudną i bez sensuramotą.Skądże to pochodzi? Oto brakuje świeżości improwizacji uniesienia rzetelnego mimiki stosownej figury charakterystycznej opowiadacza, a nade wszystko jego wiary, żewiarę wzbudza w słuchaczach.Słowem, trzeba prawdy kłamstwa, aby kłamstwo zająć mogło.Mam Krzyżanowskiego przed oczyma, kiedy po kilkodniowym pobycie odjeżdżał.Szkapapodkasała terlica węgierska sakwy przewieszone z tyłu, a płaszcz z przodu spodpłaszcza zaś wyglądała zgięta podług siodła szyna żelaza wykutego w Ciśnie na wiecznąpamiątkę.Wsiadł pan Krzyżanowski, urżnąwszy sieczki parę razy, skropił szkapę harapem,ruszył z kopyta, a pochylony jak w ukłonie aż za bramą czapkę włożył.Generał Józef Kalinowski, który lubił do prawdy wiele nieprawdy dodawać, gniewał się,par jalousie de m�tier, na Ignacego Cetnera, że ten kłamał bez konceptu. Co to może kogoobchodzić mówił że pan Ignacy 300 000 fur gnoju wywiózł albo że ma 100 000 owiec.Iw samej rzeczy, kłamstwo o tyle tylko jest znośne i bawić nawet może, o ile w nim jestdowcipu, inwencji, poezji.Na przykład jeden ze znajomych ojca, żałuję, żem jego nazwiskozapomniał, rozpowiadał o swoich podróżach po całym świecie, lubo nigdy nie był za granicąPolski. Raz mówił będąc w Ameryce, zabłądziłem w lesie.Im dalej w las, tym las gęstszy, adroga węższa nareszcie zniknął wszelki ślad. Co tu robić? Na szczęście, przypominamsobie, że mam w bryczce doskonałą mapę, a doskonalszą jeszcze perspektywę.Rozłożyłemwięc mapę pod bukiem, zwróciłem na nią perspektywę i ujrzałem siebie i bryczkę w parowiepod bukiem drogę zaś, idącą działami o pół mili na prawo, gdzie się potem, będąc jużzorientowany, łatwo dostałem.Niedawno umarł na Podolu Jędrzej Szumlański, ostatni może w Polsce łgarz poeta tegoczesny Radziwiłł.Między innymi opowiadał, że ma ogromny proces z powodu pługaparowego, który sam z Anglii przywiózł. Doskonały mówił w jednym dniu zorał mitrzysta morgów ale na noc zamknięto go w wozowni.Cóż się stało? pług wrota wyłamał hajże w pole! Jak zacznie orać i orać, aż wpadł na grunta sąsiedzkie, a co gorzej wszystkiekopce graniczne porozorywał.Stąd proces. Najlepsze jednak jego koncepta nie dadzą siępowtórzyć w dobrym towarzystwie.Między różnymi myśliwskimi przygodami i mój ojciec opowiedział nam następującą i zajej prawdę zaręczył.Wątpić więc nie można.98Nieboszczyk Wojski Orzechowski12, ojciec naszego Piotra13, poróżnił się był z ChorążymN. Wyzwali się do pierwszego spotkania, dlatego zawsze przy szabli jezdził i na polowanie.Razu więc jednego strzelił do niedzwiedzia i mocno ranił w piersi.Niedzwiedz swoimzwyczajem wzniósł się na zadnich łapach i szedł prosto na przeciwnika.Orzechowski doszabli.Machnął parę razy, ale wkrótce szabla dostała się w zęby rozjuszonego zwierza szczęściem atoli, że ostrzem ku niemu.Nie stracił głowy Orzechowski i chwyciwszy lewąręką koniec szabli, odpierał jakby ostrym munsztukiem niedzwiedzia, który pchać się naniego nie przestawał ale skaleczony w piersi i na pochyłości, niżej, nie mógł łapązachwycić.Długo ta, nie do wiary prawie, a jednak najprawdziwsza trwała walka, aż przecieOrzechowski postrzegł zbliżającego się strzelca.Krzyknął, aby mu strzelbę rzucił pod nogi,sam zaś powoli tak się obrócił, że stanął znacznie niżej od niedzwiedzia, a gdy poczuł mocnynacisk, puścił nagle szablę.Niedzwiedz wywrócił kozła, a nim wstał, Orzechowski chwyciłstrzelbę i trupem go położył.Zwiadkiem niezaprzeczonym tej walki był palec odgryziony ulewej ręki.Trzy razy w dzieciństwie byłem z ojcem w Ciśnie.Zawsze wstępowaliśmy do Jabłonek naobiad lub nocleg.Nie chciał tego odmawiać Ludwikowi Urbańskiemu, który pomimośmieszności powierzchownych był dobrym i uczciwym człowiekiem.A propos niego, raz miojciec powiedział: Prawdziwym jest nieszczęściem w górach to oddalenie od wszelkiegoświatłego towarzystwa.Poznałem to w najwcześniejszej mojej młodości, dlatego wszelkichsił dołożyłem, aby się z gór wydobyć.Ożeniłem się z waszą matką nie zważając, że mogłemwiększy znalezć posag [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki