Poematy Norwid

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.On społeczeństwo czasu pragnienia napoi,Chleb pomnoży lecz inna, gdy tam się nie stoi,Gdy i bierze się z świata, i światu zadłuża,A klasztornego zewnątrz używa przedmurza.Lecz dość bo smutków wiele znam niewyrażonych,A mało słów, co służyć im lubią. Mój drogi!Smutno jest gdyby z pierwszych który umęczonychWstał teraz i z swą stanął palmą pośród drogi,Co te do arku płaskie wyściela kamienie Ach! drogi mój i gdyby spytał o krwi morzeWylane za nas Tutaj stało się milczenie Droga pomiędzy nimi, jak potoku łożeWysłanego kamieniem, bardzo była pusta:Tą szli pod Ark Tytusa gdzieniegdzie z dalekaBielał kolumny odłam, jak wisząca chusta,Lub czernił się na niebios otchłannym przezroczu;Szli tak po głazach, kędy wracał ImperatorZe zburzonego miasta świętego co czytajW Tacycie i sumienia, czemu tryumfator?Zapytaj Pisałem 1849212IV.BURZA O! społeczeństwo ludzkie, ty byłobyś rajem,Albo przynajmniej czymsiś pogodnym bez przerwy,Gdyby nie ta rzecz jedna, co zowią: z w y c z a j e mI druga nie dość znana starożytnym: n e r w y! Galileusz, gdy matka w kolebkę go niosła,Czy winien był, że przed nim barbarzyńskie sędzieRoznamiętnili kodeks, a klątwa z nim rosła? I że pierw jest człowieka-wróg, nim człowiek będzie?W r ó g z w y c z a j, pokolenia nie ważący za nic,Jakby je wszystkie najprzód znał i był bez granic. Jemu to gdy pokażą niemowlę w pieluchach,Ceni je ledwo jako ogniwko w łańcuchach,Jak dalszy ciąg, jak wiersza zerwanego kropki Próbując, ile ramię będzie do maczugi,Ile do ostróg nowo narodzone stopki? Aż tu właśnie że przyszedł czas zrzucać kolczugi,Aż tu broń idzie palna za kolebką dziecka,I dorósł mąż, wołając: �Ludzkości zdradziecka!Cóż mi ty za obecność dałaś ?� NarodzeniPo panteizmie, który Biblię fałszem mieni,Inaczej znów w też same wstępują okowy Człowiek nowy swobodnie wznieść nie może głowyKu niebu tylko zaraz przez ordzałe kraty,Bo zanim wyjdzie na świat, są już kazamaty.Bo jeśli woła: �W i e r z ę�, pierwej jest pytanie,Czy, jak to on powiedział, usłyszeć są w stanie,Czy raczej tak, jak słuchać się ponawykało,Nim usta te, co rzekły �W i e r z ę�, były ciało!To mówiąc, Wiesław w ciche pozierał niebiosy,Jak człek, którego bliższa nadzieja ucieka:Skwar był kropelka jedna, jak zbłąkanej rosy,Upadła mu na rękę zagrzmiało z daleka Szyb drżenie i szmer kwiatów, co u okna stały,I lot gołębia, krzywo pędzącego na dół,Ledwo-że atmosfery znamię zwiastowały.Jużci grom bił na niebie i deszcz lał na padół I wielkie smugi złotych błyskawic na ścianie,Jakoby adamaszku żółtego zdzieranie,Tam i owdzie w mieszkaniu czyniły niepokój:Rzekłbyś, że skrzydła z siarki zagarnęły pokój.Grzmiało tak i łyskało się zapamiętale Wtem, kołatanie do drzwi usłyszawszy mocne,213Wstał Wiesław i, przebiegłszy osiarczoną salę,Drzwi otwiera lecz komuż? jak widzenie nocne,Gdy w spieczonej gorączką rozbłyśnie zrenicy:Poznał nieprzyjaciela! Co chcesz tu, Maurycy?Ty, który, nim gdzie wnijdę, oczerniasz mię gniewnie?Maurycy na to: Więcej o tym ani mowy,Ani myśli czy słyszysz, jak pada ulewnie? Czas zmienił się przepraszam cię j e s t e m n e r w o w y!Tu samo się przysłowie stare napomyka,Mało gdzie równie trafne że: r a c j a f i z y k a!214V.LILIEKonna rozmowa czasem nie jest nieprzyjemna,Zwłaszcza, gdy księżycowa noc, od spodu ciemna,Od góry jasna, srebrzy drzew wierzchołki pełne,Jak runa owiec, gęsto puszczających wełnę.Młyny gdy przy tym szumią na stawach, dalekie,A ku drodze się dęby schylają kalekie,I jest smętno konie zaś, z jednej będąc stajni,Strzyżeniem ucha szepcą wzajemną pociechę,%7łe spocząć pod znajomą powracają strzechę.W podobny czas do domu zjeżdżać są zwyczajniJerzy i Wiesław pierwszy na siwym, a owyNa jabłkowitym, perskim, który ma podkowyKute w Tobolsku, grzywę czarną, kulę w karku,Iż jest od Kabardyńca kupion na jarmarku.Jechali więc tyłami stodół, dzwonnic, młynów A był nad nimi księżyc pełny, srebrny, cały,Jak rzymski medal męża, dojrzałością czynówZupełnego, co w tryumf przeszedł arkiem chwały,Jak pieniądz srebrny z czasów tragicznych Cezara,Na którym legionisty postać z ciężaramiWojennymi wykrągla się kształtem filara,Albo jak dawna polska złotówka z orłami. Jechali tak w opłotach starego smętarza%7łydowskiego, co k i r k u t h zwą u arendarza. Kamienie białe, z wierzchu księżycem srebrzone,Sterczały naokoło, jak widma, gdy nocąZ marmury się podnoszą cicho i szczebiocąDo siebie, czy od ludzi nie są spostrzeżone?Jechali tak, gdy Jerzy z rozmowy w gościnie,Skąd wracali te słowa z westchnieniem wywinie: Smutno, o! smutno wielkie rozdarcie na świecie,Na które gdyby ludzie lekarstwo wiedzieli,Ile że jest lekarstwo, ustaliby przedeRozdzierać się i męczyć. Pan ciągle kościeliI jedna oni dręczyć się i targać wolą Rany zadawać, nie jak chirurgowie śmieli,Lecz jakoby oprawce węglem, gwozdziem, soląI żółcią Alić Wiesław odpowie mu na to: Próżność i wywyższenia się żądza to czyni:Zaradzić temu? chyba, że wolności stratąKonieczną i cenzurą, co jak OchmistrzyniW opiekę wezmie silną także dyktaturą.215 Albo zaradzić temu jeszcze można chłostąSprawiedliwości Pańskiej głodem, gromów chmurą,Najazdem i zarazy obrzydliwej krostą.Więc Jerzy rzecze, dając siwemu ostrogę: Bóg tylko, że jest wiecznym, i ci, co mu chwałyZaprzeczyli, obierać taką zwykli drogę Człowiek zaś, nieśmiertelny zarówno jak mały,Nie mniemam, by skutecznie tychże sprężyn użył Dłużny jest cóż więc? gdyby nadto się zadłużył?To mówiąc, przejeżdżali łąkę ścieżką wąską,A konie, cugle mając z lekka opuszczone,Igrały nozdrzem z każdą po drodze gałązką. Strzemiona na wierzch siodeł były zarzuconeNiedbale, niby obrót mowy w zaufaniu A było zorze, jakby tuż na przedświtaniu Lilie wonne opodal rosły Przeto JerzyTe powie słowa: Gdyby, co wiedzieć należy,Wedzieć chciano i pomnieć chciano wszech-przytomnie,Pomnieć i ufać temu całą prawdy siłą:To zaś jest, co te l i l i e mówią teraz do mnie To zaś jest, co tym liliom powiedziano byłoPrzed wiekami, na puszczy tam [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki