[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.; Związek Chłopski księdza PiotraZciegiennego, zesłanego na 25 lat na Sybir; Związek Narodu Polskiego Edwarda Dembowskiego,zlikwidowany w 1843 r.przez władze carskie.W zaborze pruskim ożywioną działalność społeczno-gospodarczą prowadziły Towarzystwo Rolnictwa i Oświaty oraz Towarzystwo Naukowej Pomocy KarolaMarcinkowskiego i Karola Liebelta oraz Związek Plebejuszy Walentego Stefańskiego.W 1845 r.dokonane zostało porozumienie się wielu z tych organizacji w sprawie przygotowania wewszystkich trzech zaborach ogólnonarodowego powstania, którego termin wyznaczono na wiosnę 1846 r.Jego naczelnym wodzem miał być Ludwik Mierosławski.Przygotowania te były jednakże niekonsekwentne irozproszone, częściowo zostały zdekonspirowane przez zaniepokojonych rewolucją konserwatywnychziemian, odgrywających dużą rolę w tajnych organizacjach polskich.Związane z tym aresztowaniakierownictwa powstańczego w Poznańskiem, uniemożliwiły przeprowadzenie akcji powstańczych naterenach, będących pod zaborem pruskim.Ostatecznie do powstania doszło tylko w Galicji, gdzierozproszone i niewielkie wystąpienia powstańcze zostały szybko stłumione przez władze austriackie, oraz wRzeczpospolitej Krakowskiej.W lutym 1846 r.w Krakowie, po rozbrojeniu przez spiskowców oddziału austriackiego, powstał RządNarodowy Rzeczypospolitej Polskiej.Ogłosił on zaciąg do wojska powstańczego i wydał Manifest doNarodu Polskiego o zniesieniu przywilejów stanowych i pańszczyzny oraz o uwłaszczeniu chłopów, mimosprzeciwu konserwatywnej części władz powstańczych.Gdy dyktator powstania Edward Dembowski zostałzastrzelony przez Austriaków podczas prowadzenia pokojowej procesji religijnej na Podgórzu w Krakowie,powstanie upadło.Po czym władze austriackie, przy pomocy wojsk rosyjskich, zlikwidowały w ogóleRzeczypospolitą Krakowską, włączając jej obszar do monarchii habsburskiej.Spotkało się to z werbalnymprotestem W.Brytanii i Francji, gdyż w ten sposób naruszone zostały ustalenia Kongresu Wiedeńskiego.Burzyła się też ludność małorolna i bezrolna na wsi, zmuszana do pańszczyzny, wysokiego odrobku zaużytkowanie skrawków ziemi, lub otrzymująca głodowe płace za najemną pracę w majątkach ziemiańskich.W Galicji na tym tle w 1846 r.miało miejsce krwawe powstanie chłopskie pod przywództwem Jakuba Szeli.Po obietnicy zniesienia pańszczyzny, powstanie zostało złamane siłą przez austriackie władze.Ruch chłopskiw Galicji spotkał się z negatywną oceną szlachty polskiej również w zaborze rosyjskim.Z drugiej stronypobudził do buntów masy chłopskie w Królestwie, na Ukrainie i Białorusi.Zmusiło to cara Mikołaja I dozmniejszenia obciążeń pańszczyznianych, zakazu usuwania chłopów z gospodarstw większych niżtrzymorgowe, wprowadzenia prawa wnoszenia skarg przez chłopów do władz administracyjnych itp.Zmiany192 te nie satysfakcjonowały jednakże całkowicie warstw chłopskich, ani nie podobały się konserwatywnejszlachcie i arystokracji, jako za daleko idące.Ferment rewolucyjny Wiosny Ludów , jaki ogarnął w 1848 r.Prusy, Austrię, Związek Niemiecki,Włochy i Francję, zainspirował ponowne wystąpienia niepodległościowe na ziemiach polskich.Największyzasięg i znaczenie miało powstanie poznańskie, przygotowane przez L.Mierosławskiego i W.Stefańskiego.Obaj powrócili z więzienia berlińskiego, zwolnieni po kapitulacji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IVwobec rewolucji berlińskiej.W Poznaniu zawiązał się wtedy polski Komitet Narodowy, opanowanyjednakże przez konserwatywne elity bogatych mieszczan i arystokracji.Wystąpili oni do władz pruskichjedynie o poszerzenie autonomii Księstwa Poznańskiego.Równocześnie Komitet starał się ograniczaćspontaniczne wystąpienia zbrojne żywiołu polskiego.Natomiast Mierosławski namawiał nowy rząd pruskido wspólnego wystąpienia przeciwko Rosji, w czym upatrywał możliwość powstania niepodległego państwapolskiego.Liberalni ministrowie pruscy na wszystko pozornie się zgadzali
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
